Wanneer thuis geen veilige plek meer is

In dit artikel spreken we met “Charlotte”*, een slachtoffer van intrafamiliaal geweld en met Vicky, maatschappelijk assistente bij de politiezone BoDuKaP. Ook Karen, casusregisseur bij Veilig Huis, deelt haar inzichten over hoe hulpverlening in zulke situaties verloopt.

Charlotte kwam twee jaar geleden in contact met politie, Veilig Huis en slachtofferonthaal. “Mijn relatie was jarenlang onderhevig aan psychisch geweld. Het is er stilletjes ingeslopen. Ik dacht altijd: morgen is het beter, het zal wel voorbij gaan. Pas na onze breuk escaleerde de situatie ernstig. Mijn ex-partner bleef mij controleren en bedreigen, ondanks dat hij al bij iemand anders woonde.”

Vicky: “Bij de politie merken we dat er vaak al een hele voorgeschiedenis voorafgaat aan een klacht. De meeste slachtoffers hebben al meermaals geweld binnen de relatie ondergaan, vooraleer ze klacht komen neerleggen. Bij de meeste feiten waarvoor de politie wordt opgeroepen is er sprake van fysieke agressie. Dit gaat meestal ook gepaard met verbale agressie.”

Karen: “Familiaal geweld gaat echter verder dan fysiek geweld. In het voorbeeld van Charlotte zien we bijvoorbeeld de aanwezigheid van psychisch geweld, daarnaast kan het ook seksueel of financieel geweld betreffen. Er zijn vele vormen zoals stalking, extreme controle, kindermishandeling, ouderenmishandeling, eergerelateerd geweld, enzovoort.”

Hoe kwam jij in jouw situatie in contact met de politie Charlotte?

Charlotte: “Ik heb zelf de politie niet gebeld. Een familielid en een collega hebben ingegrepen toen ze zagen dat het echt niet meer ging. Ik zag op dat moment zelf niet in hoe ernstig de situatie was en smeekte de politie om hem te helpen in plaats van hem mee te nemen. Ik dacht dat hij zichzelf niet was en dat hij hulp nodig had. Op dat moment zag ik het gewoon nog niet. Hij had mij helemaal gemanipuleerd: ik had medelijden en minimaliseerde alles. Later besefte ik pas hoe ernstig het was.”

Karen: “Politie is een belangrijke partner van ons als Veilig Huis en melden vaak de gezinnen aan bij ons. Na een interventie bij intrafamiliaal geweld (IFG) kan de politie gezinnen doorverwijzen. We bieden ondersteuning, advies en opvolging. We werken als netwerkorganisatie samen met hulpverlening, politie en parket om een gepast traject op maat aan te bieden. De veiligheid van alle gezinsleden staat steeds centraal.”

Hoe verliep het contact met Veilig Huis in jouw situatie Charlotte?

Charlotte: “De dagen na het politieoptreden waren chaotisch. Ik kreeg veel telefoons, en toen Veilig Huis belde dacht ik: alweer iemand. In eerste instantie dacht ik ook dat ik het niet kon vertellen aan iemand extern, maar ik voelde meteen dat ik bij hen mijn verhaal kon doen. Dat contact is er nu nog steeds en ik wil ook niet dat dit wegvalt.”

Karen: Als casusregisseur begeleiden wij het gezin en stemmen alle hulpverlening op elkaar af. We werken met beide partners en kijken naar de dynamiek in de relatie. We luisteren naar alle gezinsleden, zoeken naar sterktes en bespreken wat anders moet. We zorgen dat iedereen – gezin én professionals – dezelfde richting uitgaat. Zo spraken we in deze situatie zowel met Charlotte als met haar ex-partner.”

Charlotte: “Dat gaf mij inzicht. Jullie hebben mij dingen misschien wel honderd keer gezegd voor het doordrong, maar het heeft mij echt geholpen. Ik wist niet dat hupverlening zo effectief kon zijn.”

Hoe verliep jouw traject verder na de tussenkomst van de politie?

Vicky: Na het eerste politieoptreden volgde een bemiddelende tussenkomst door onze diensten, maar haar ex respecteerde dit niet. Een onderzoeksrechter werd betrokken en hij belandde kort in de gevangenis. Nadien besliste het parket in samenspraak met onze diensten om Charlotte een mobiel stalkingalarm te geven. Zo’n alarm is verbonden met de gsm van het slachtoffer en de 112-app. Bij gevaar worden ze dan meteen verbonden met de noodcentrale en wordt er prioritair een politieploeg gestuurd.”

Charlotte: “Ik voelde mij er heel schuldig over dat hij naar de gevangenis moest. Ik dacht: het is mijn schuld en dat was ook het gevoel dat mijn ex-partner mij gaf. Maar nu weet ik: als de politie niet had ingegrepen, was ik nooit van hem afgeraakt. Alleen was dat mij niet gelukt. Het mobiel stalkingalarm gaf mij veiligheid, maar ook angst. Want als zij vonden dat ik dat nodig had, dan was het echt ernstig.”

Wat hield je tegen om hulp te zoeken?

Charlotte: “Je moet eerst beseffen hoe ernstig het is. Hij beloofde telkens dat het zou veranderen. Ik dacht dat ik het alleen kon oplossen, wat niet het geval bleek te zijn. Schaamte en angst voor escalatie speelden ook mee: hij dreigde met zelfmoord en zei dat hij mij zou meenemen. Ik kreeg schrik en wilde hem niet nog meer kwaad maken.”

Vicky: “We zien vaak dat het voor slachtoffers erg moeilijk is om uit de gewelddadige relatie weg te geraken. Verschillende factoren zoals angst, afhankelijkheid,… zorgen ervoor dat slachtoffers er vaak niet in slagen om de ongezonde relatie te beëindigen. Ook wanneer ze in veiligheid zijn gebracht, keren ze vaak terug naar hun agressor. Hierdoor moeten we vaak in dezelfde gezinnen tussenkomen.”

Hoe gaat het nu met jou Charlotte?

Charlotte: “Beter, denk ik. Ik hoop het. Het is lang moeilijk geweest. Ik heb alles proberen negeren en begon veel te sporten, ook veel te werken. Tot mijn lichaam zei: stop. Met hulp van Veilig Huis, slachtofferonthaal, een psycholoog en een sterk netwerk kon ik stap voor stap herstellen. Vriendinnen die je honderd keer hetzelfde verhaal laten vertellen en er zijn voor jou, dat heb je nodig.”

Karen: “Zo’n sterk netwerk is enorm belangrijk. Daarom bieden wij ook verschillende groepswerkingen aan zoals “Lotgenotengroepen” voor vrouwen en mannen die slachtoffer zijn van partnergeweld, “Moedige moeders” voor ouders die geweld ervaren van hun kinderen, “Rotonde” voor plegers van partnergeweld en “Blaffen of schuilen” voor kinderen en hun ouders.

Charlotte nam ook deel aan deze lotgenotengroep: “Ik dacht eerst: dat gaat te zwaar zijn. Maar het was luchtig, gezellig. Je hoeft niet te praten als je niet wil. We doen ook creatieve dingen of koken samen. Het is een avond waarop je niet alleen bent.”

Heb jullie advies voor andere slachtoffers die met intrafamiliaal geweld te maken krijgen?

Charlotte: “Neem iemand onder de arm die je vertrouwt,” zegt Charlotte. “Ik heb een collega gebeld waarvan ik wist: als ik die bel, komt er beweging. Ik moest de controle even uit handen geven. Je laten omringen is heel belangrijk. Achteraf is het makkelijk om te zeggen: wacht niet te lang. Maar als je er middenin zit, zie je het niet.”

Karen: “Het allerbelangrijkste is inderdaad om er niet alleen mee te blijven zitten. Praat erover met iemand die je vertrouwt. Een eerste stap zetten is vaak het moeilijkst, maar het is ook de belangrijkste. Weet dat er mensen klaarstaan om te luisteren en te helpen . Geweld (in welke vorm dan ook) mag nooit genormaliseerd worden. Je bent niet de enige, en er is hulp beschikbaar. Er zijn verschillende organisaties waar je terecht kan: politie, veilig huis, huisarts, 1712, CAW, OCMW.”

Vicky: “Het is belangrijk dat de slachtoffers hulp zoeken. We raden aan om de politie in te schakelen. Als ze niet naar de politie durven gaan, is het belangrijk dat ze een vertrouwenspersoon op de hoogte brengen. Daarnaast is het ook belangrijk dat ze hun verwondingen laten vaststellen door een arts. Als ze later toch beslissen om een klacht neer te leggen, kunnen ze deze vaststellingen aantonen. Het blijft belangrijk om bewijsmateriaal te verzamelen. Medische attesten, berichten, foto’s,… kunnen het onderzoek helpen.”

*Om de privacy van betrokkenen te waarborgen, werd in dit artikel gebruikgemaakt van een schuilnaam. De foto is illustratief en betreft een stockbeeld.

Enkele cijfers over intrafamiliaal geweld:

• Meer dan 250 vaststellingen in politiezone BoDuKaP in 2023 en 2024. Al 114 vaststellingen in 2025 tot op heden.
• Dit betreft 51 procent fysiek geweld, 36 procent psychisch geweld, 10 procent economisch geweld en 3 procent seksueel geweld.
• 1 op 3 mensen ervaart ooit geweld tussen intieme partners.
• 85 procent van de oproepen naar hulplijn 1712 in 2024 ging over intrafamiliaal geweld.

Meer info

• www.politie-bodukap.be
• www.veilighuis.be